“Stalker proqramı – bir insanı gizli şəkildə izləmək və məxfiliyinə müdaxilə etmək üçün istifadə olunan qanuni kommersiya təqib proqramıdır”.
Kaspersky-nin də daxil olduğu Stalker Proqramlarına Qarşı Koalisiya iştirakçılarının (Coalition Against Stalkerware) sayı il ərzində 2,5 dəfə artıb.
Bu barədə TED.az-a Kaspersky şirkətindən məlumat verilib.
Bu tarixə qədər Kaspersky tədqiqat mərkəzi olan GReAT qrupunun mütəxəssis komandası tərəfindən hazırlanmış TinyCheck utiliti yayımlanıb. Yeni alət mobil cihazlarda quraşdırılmış təqib (stalker) və casus proqramını aşkarlayır, təqibin təşəbbüskarı isə bundan xəbər tutmur. Raspberry Pi platformasında işləyən cihazlar üçün nəzərdə tutulmuş açıq mənbəli utilitdir. O, qeyri-kommersiya təşkilatlarının məişət zorakılığı qurbanlarına öz fiziki və rəqəmsal bütövlüyünü qorumaq işində dəstək olması məqsədilə hazırlanıb. TinyCheck mobil cihazdan gələn trafiki taramaq və casus proqramı yaradıcılarının serverlərə qoşulmalarını tanımaq üçün Wi-Fi istifadə edir.
“Belə bir alət yaratmaq ideyası qadın hüquqlarını müdafiə edən bir Fransız qeyri-kommersiya təşkilatının nümayəndələri ilə stalker proqramı problemini müzakirə etdiyimiz bir yığıncaqda meydana gəldi. Cihazlarına bir təqib proqramı qurulduğundan şübhələnən, bununla belə, bildiklərini paylaşmayan insanlara necə kömək edə biləcəyimiz barədə düşündük”,– deyə TinyCheck-i yaradan Kaspersky tədqiqat mərkəzinin mütəxəssisi Feliks Eme bildirib.
2018-ci ildən etibarən toplanan Kaspersky məlumatlarına görə, dünyada cihazlarına stalker proqramları quraşdırılmış istifadəçilərin illik sayı təxminən 50 min nəfərdir. Pandemiya dövründə bu rəqəmin praktiki olaraq dəyişmədiyini qeyd etmək lazımdır: 2019-cu ilin yanvar-oktyabr aylarında demək olar ki, 52 min, 2020-ci ilin eyni dövründə – 48,500-dən çox belə qurğu qeydə alınıb. İnsanlar arasında bu təhlükə barədə məlumatlılığı artırmaq üçün Koalisiya üzvləri 2020-ci ildə bir sıra kütləvi çıxışlar və tədbirlər təşkil ediblər. Bunlardan biri, xüsusilə 2020-ci ilin noyabrında BMT-nin İnterneti İdarəetmə Forumu çərçivəsində baş tutub.
“Stalker proqramları ilə mübarizə koalisiyası artıq bir ildir ki mövcuddur və bu müddət ərzində məlum olub ki, problem təkcə texniki deyil, həm də sosial və qlobaldır. Çətinlik ondan ibarətdir ki, yayılması və istifadəsi üçün tənzimləmənin yoxluğu fonunda qanuni kommersiya təqib proqramları ilə mübarizə aparmalı oluruq, həm də zorakılığın müxtəlif formalarına qarşı tədbirlər görürük. Topladığımız məlumatlar QHT-lərə sui-istifadənin texniki formaları ilə bağlı təlimlər keçməyə imkan verir, lakin bu kifayət deyil, eyni zamanda bu cür təcrübənin psixoloji və sosial nəticələri və səbəbləri ilə işləməli və onları başa düşməliyik”,– deyə Kaspersky-nin xarici əlaqələr şöbəsinin müdiri Kristina Şingareva bildirib.
Qeyd edək ki, stalker proqramları ilə mübarizə Koalisiyası təqib proqramlarının istifadə olunduğu şiddət, təcavüz və təqiblə mübarizə aparmaq məqsədi ilə 2019-cu ilin noyabrında yaradılıb. Hazırda informasiya təhlükəsizliyi həlləri istehsalçıları və şiddət qurbanlarına kömək edən QHT-lər də daxil olmaqla, koalisiya 26 təşkilatı təmsil edir.
